Kapitan Gil Meñez Mijares

Category: Significant Personality

District: Kalibo I

I. BACKGROUND INFORMATION

Date of Birth: Setyembre 28, 1917

Date of Death: Hunyo 9, 1944

Prominence: Military

Birthplace: Calivo, Capiz

II. BIOGRAPHY

Buháy ang diwa na nanalaytay sa bawat kaluluwa na siyáng nagpapahalaga sa pamanang kultura at kasaysayan ng Patnubayang Paaralang Elementarya ng Kalibo. At higit pa ang pag-alay ng búhay kahit na pumanaw man ay nakatatak pa rin ang pagkakilanlan ng paaralan na siyáng kumupkop at naging muog upang maging matatag ang pundasyon ng edukasyon na daládalá hanggang kamatayan.

Ito ay pinatunayan ng batang Kapitan Gil Meñez Mijares, alumnus 1931, na kinilala ng National Historical Commission of the Philippines (NHCP) bílang “Hero and Martyr to the Cause of Philippine Freedom.”

Isinilang sa Calivo, Capiz noong Setyembre 28, 1917 sa mag-asawang Rufino Baltazar Mijares at Magdalena Legaspi Meñez. Pangwalo sa 11 na magkakapatid na may pitóng babae at apat na lalaki. Nagtapos ng elementarya sa nabanggit na paaralan na noo’y kilala bílang Paaralang Elementarya ng Kalibo.

Ang matatag na pundasyon sa elementarya ay naging sandalan hanggang sa kolehiyo sa kursong abogasiya sa Unibersidad ng Pilipinas (Pre-Law) at Ateneo de Manila (Law Proper). Nasa junior level na siya sa Ateneo nang sumapi bílang reservist noong Agosto 12, 1941 sa Camp Delgado, Iloilo City.

“Not too many Kalibonhon males believed that the armed resistance against the Japanese was worth it. But Tatay Gil was one of the more idealistic men of his time and so he decided to forego the little comforts of home and family during the war.” Pahayag ng pamangkin na si Gng. Karina Mijares Quimpo-Mallonga, alumna 1975.

Napasabak sa giyera noong Abril 18-20, 1942 sa bundok ng Dila-dila, Calinog, Iloilo sa pamumuno ni Major Julian Chavez. Itinalagang Regimental Adjutant ng 63rd at 64th Infantry, at kalauna’y sa 65th Infantry Combat Team ng Panay Guerrilla Forces. At pinarangalan bilang “best regimental adjutant of all the Sixth Military District in 1944” ni Colonel Macario Peralta Jr.

Sa kasagsagan ng giyera, gumamit ang Japanese Imperial Forces ng mga istratehiya tulad ng “Mopping Up Operation at Triangulation Penetrations.” Pati pagpatay at panghostage sa pamilya ng mga gerilya. Ayon sa sulat ni Gng. Mallonga na anak ni Gng. Raquel Lorna Meñez Mijares-Quimpo, alumna 1937: “He refused to be moved by the tears of his sisters Elisa and Lorna who sought him out in the hills to ask him to surrender in exchange for the freedom of our Lola Nena, his mother, and sister Lourdes who were held hostage in the Kalibo garrison.”

Nananabik man sa higpit ng yakap ng ina na magpapatahan sa hinagpis ng pusong nagsisilakbo, nanaig pa rin ang sinumpaang katungkulan sa bayan at mamamayang Pilipino laban sa mga Hapon. Sinabi mismo ni Kapitan Mijares sa kanyang mga kapatid, “It is all right that mother cries. I am still alive…that would be her participation in this war.” Lumisan ng kabundukan ang kanyang mga nakababatang kapatid na babae na walang Kapitan Gil sa pag-uwi.

Párang kasing tatag ng paaralan ang paninindigan na iaálay ang búhay pára sa bansa gaya ng sulat nito na may petsang Nobyembre 16, 1943 pára sa dáting Mayor ng Kalibo na si Atty. Rustico S. Quimpo:“I would rather DIE, Tico, I would rather DIE! The word SURRENDER does not exist in the dictionary of a real guerrillero. The mission of our forces as imposed by GHQ must be executed, cost what it may in blood, sweat and tears. We die only once, Tico, and I WANT TO DIE A FREE FILIPINO.”

Kahit nung nahúli na si Kapitan Mijares kasama ang pitóng tauhan sa bundok ng Binangbang, Barbasa, Antique, at pinangakuan na mabuhay na malaya kapalit ng pagbigay impormasyon sa Hapon. Matibay pa rin ang loob na manahimik kaysa magtatwa sa hukbo. Pinahirapan at binugbog ng mga Hapon sa loob ng tatlong araw at nung hapon ng Hunyo 9, 1944, kinitil ang katawang lupa ng matapang na Kapitan gamit ang espada ng opisyal ng Hapon. Pagkatapos, kinaladkad ang mga duguan at malalamig na katawan ng gerilya patungong Palma Beach sa dalampasigan ng Barbasa, Antique. Marubdub na sinulat ni Gng. Mallonga: “He died because he longed for freedom for his people, freedom from suffering and humiliation under the Japanese rule. Such was the strength of his conviction, his character that he chose the ultimate act of courage – offering his own life for the greater good.”

Bilang pagkilala sa kanyang kabayanihan, ipinangalang Captain Gil Meñez Mijares Building ang gusaling tanggapan ng kapulisan (PNP) at Pambayang Aklatan ng Kalibo, sa bayan ng Kalibo. Dito nilagay ang marker na iginawad ng NHCP na may buod na mababasa:“Kapitan Gil M. Mijares. Isinilang sa Kalibo, Aklan, 28 Setyembre 1917. Nasa ikatlong taon ng abogasiya sa Ateneo de Manila nang tawagin sa USAFFE, 1941. Naging Ayudante ng 65th Infantry Combat Team ng 6th Military District (PA). Isa sa pangunahing pwersang gerilya laban sa Hapon sa Panay. Nabihag ng kalaban sa Barbaza, Antique, 9 Hunyo 1944. Bagama’t pinahirapan, nanatiling lihim ang tungkol sa kilusang gerilya. Binitay ng mga Hapon, 1944.”

Nagpatayo rin ang lokal na pamahalaan ng Kalibo ng bantayog ni Kapitan Mijares na makikita sa Kalibo Pastrana Park, na matatanaw sa kabiláng kanto ng Captain Gil Meñez Mijares Building.

Tulad ng Patnubayang Paaralang Elementarya ng Kalibo, kahit abutin man ng ilang dantaon o siglo, buháy na buháy ang diwa ng anak nitong si Kapitan Mijares. At buong galak ang (Inang) paaralan na maisabuhay ang diwang makabansa na punô ng pag-asa ng malayang kasarinlan para sa kabataang Pilipino tungo sa bagong mundo.

III. SIGNIFICANCE

Historical

Kinilala ng National Historical Commission of the Philippines (NHCP) bílang “Hero and Martyr to the Cause of Philippine Freedom.” Noong Hunyo 10, 1944 sa sulat ni Lt. Col. Braulio Villasis, CO 65th Infantry, “Capt. Mijares’ courage, gallantry, devotion to duty, unbounded loyalty and patriotism, and heroic sacrifice will live forever in the annals of the Philippines, United States, and World Military History. At nakapaloob ang buhay, kabayanihan, at katapangan ng batang Kapitan Mijares sa pag-aaral ng lokal na kasaysayan ng Kalibo.

Social

Taunang ipinagdiriwang ang kanyang kadakilaan ng pamilya Mijares at pamahalaang bayan ng Kalibo bilang bayani. At bilang pag-alaala, ang paaralan ay may programang nakalaan upang gunitain ang kabayanihan sa pamamagitan ng integrasyon sa kurikulum.

Politikal

Itinalagang Regimental Adjutant ng 63rd at 64th Infantry, at kalauna’y sa 65th Infantry Combat Team ng Panay Guerrilla Forces. At kahit nahuli siya ng Hapon, matibay pa rin ang loob na manahimik kaysa magtatwa sa hukbo at sa bayan.